Οι Σέρβοι βουλευτές της Βοσνίας ανακήρυξαν στις 9 Ιανουαρίου 1992 τη δημιουργία της Δημοκρατίας των Σέρβων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, η οποία μετονομάστηκε αργότερα σε Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, ως απάντηση στις προθέσεις των Μουσουλμάνων και των Κροατών της Βοσνίας να ανεξαρτητοποιηθούν από την Γιουγκοσλαβία, όπως και ως αντίδραση στη συνεχή πρακτική να παρακάμπτονται οι Σέρβοι σε όλες τις βαθμίδες των θεσμών της Βοσνίας Ερζεγοβίνης.
Η βουλή των Σέρβων της Βοσνίας ανακήρυξε τη δημιουργία της σημερινής Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας πριν σημειωθούν εθνοτικές συγκρούσεις και πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος της Βοσνίας Ερζεγοβίνης.
Πριν την ανακήρυξη είχε προηγηθεί στις 9 και 10 Νοεμβρίου 1991 το δημοψήφισμα των Σέρβων στη Βοσνία Ερζεγοβίνη, στο οποίο με συντριπτική πλειοψηφία αποφασίστηκε η παραμονή των Σέρβων της Βοσνίας στη Γιουγκοσλαβία.
Οι Μουσουλμάνοι και οι Κροάτες πολιτικοί της Βοσνίας Ερζεγοβίνης δεν νοιάστηκαν για το γεγονός ότι παραβιάζουν το τότε ισχύον Σύνταγμα της Γιουγκοσλαβίας και της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, προχωρώντας στην απόσχιση που επικυρώθηκε σε παράνομο δημοψήφισμα (χωρίς τη συμμετοχή των Σέρβων) που έλαβε χώρα τέλη Φεβρουαρίου και αρχές Μαρτίου του 1992.
Η αναγνώριση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας αποτελούσε, πριν και κατά τη διάρκεια των πολεμικών συρράξεων, το βασικό αίτημα των Σέρβων για οποιαδήποτε συμφωνία σχετικά με τη Βοσνία Ερζεγοβίνη και την παύση των εχθροπραξιών.
Η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας συμπεριλήφθηκε στην πλειονότητα των ειρηνευτικών σχεδίων, εκτός από εκείνο των Vance-Owen που προέβλεπε διαίρεση της Βοσνίας Ερζεγοβίνης σε 10 καντόνια.
Το σχέδιο Cutileiro προέβλεπε ανεξάρτητη Βοσνία Ερζεγοβίνη χωρισμένη σε τρία εθνικά καντόνια, το σχέδιο Owen-Stoltenberg του 1993 προέβλεπε 3 εθνικές δημοκρατίες, εκ των οποίων η μία ήταν η Σερβική Δημοκρατία, ενώ με τη Συμφωνία του Ντέιτον η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας καθιερώθηκε οριστικά ως αναπόσπαστο μέρος στη δομή της καινούριας Βοσνίας Ερζεγοβίνης.
Το γεγονός ότι στις 9 Ιανουαρίου 1992 οι Σέρβοι της Βοσνίας ανακήρυξαν τη δημιουργία της Σερβικής Δημοκρατίας (αρχικά της Δημοκρατίας των Σέρβων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης) αποτελεί μείζον πρόβλημα για όσους επιχειρούν να την ανακαλέσουν και να την αμφισβητήσουν.
Η ημερομηνία αυτή ακυρώνει και κάνει ανυπόστατη κάθε προπαγάνδα, σύμφωνα με την οποία η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας αναδύθηκε από «τον πόλεμο και το αίμα» ή από εθνοκάθαρση, όπως ισχυρίζεται κυρίως η πολιτική ηγεσία του Σαράγιεβο.
Με βάση τέτοιους ισχυρισμούς γίνονται, με οποιοδήποτε τρόπο και πρόφαση, ακατάπαυστες προσπάθειες, που φτάνουν ακόμα και σε προσφυγές στο Συνταγματικό δικαστήριο της Βοσνίας Ερζεγοβίνης (στο οποίο κυριαρχούν ξένοι και Βόσνιοι δικαστές) για να κριθεί αντισυνταγματική η ανακήρυξη της 9ης Ιανουαρίου.
Η ιστορία, όμως, δεν αλλάζει.
Η Σερβική Δημοκρατία δημιουργήθηκε με απόφαση της βουλής των Σέρβων της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, η οποία μετέπειτα έγινε Εθνοσυνέλευση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.
Η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας υπερασπίστηκε την οντότητά της κατά τη διάρκεια του πολέμου και σήμερα αποτελεί το πλέον λειτουργικό και πολιτικά σταθερό μέρος της Βοσνίας Ερζεγοβίνης που προήλθε από τη Συμφωνία του Ντέιτον.
Γιορτάστηκε σήμερα 9 Ιανουαρίου η Εθνική εορτή της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας στα γραφεία της Αντιπροσωπείας της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας στην Ελλάδα, σε στενό κύκλο, τηρώντας αυστηρά τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα. Η Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας κυρία Γέλενα Γιοβάνοβιτς δήλωσε ότι η Σερβική Δημοκρατία δημιουργήθηκε εν καιρό ειρήνης και αυτή την εθνική εορτή οφείλουν να την γιορτάζουν όλοι οι Σέρβοι σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.
